Quan niệm của Harbert Marcuse về sự tha hóa của con người trong xã hội tư bản hiện đại

Abstract

Cuối thế kỷ XIX - đầu thể kỷ XX, nhất là giai đoạn sau Cách mạng tháng Mười Nga, nhờ ứng dụng những thành tựu của khoa học, kỹ thuật vào quá trình sản xuất, nền kinh tế các nước tư bản phương Tây có sự phát triển vượt bậc, đời sống vật chất của người lao động được nâng cao. Trong hoàn cảnh đó, khoa học, kỹ thuật được xem như chiếc chìa khóa vạn năng, có thể giải quyết mọi vấn đề của xã hội. Tuy nhiên, dưới con mắt của H.Marcuse cũng như các nhà triết học thuộc trường phái Frankfurt - một tập thể tiêu biểu của chủ nghĩa Mác phương Tây, sự phát triển của kinh tế và khoa học, kỹ thuật trong chủ nghĩa tư bản hiện đại không giúp nó thay đổi được thuộc tinh bản chất là bóc lột và làm tha hóa con người. Trái ngược với sự phát triển cao của nền văn minh vật chất, giai cấp lao động trong xã hội tư bản hiện đại vẫn chỉ là “những nô lệ thăng hoa” mà thôi. H.Marcuse đã chỉ rõ những nguyên nhân gây ra sự tha hóa của con người trong xã hội công nghiệp phát triển trên nhiều bình diện. Sự phân tích của ông giúp chúng ta có một cái nhìn toàn diện hơn về vai trò của khoa học, kỹ thuật, cũng như việc xác định vị trí con người trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội.