Người Hoa ở vùng biên giới Đông Bắc: Bản sắc, quê hương và cố hương

Abstract

Vùng biên giới Đông Bắc là một khu vực địa - chính trị quan trọng trong lịch sử Việt Nam, cũng là nơi có nhiều người Hoa di cư lựa chọn làm quê hương. Trước xung đột biên giới năm 1979, đây là địa bàn sinh sống của khoảng 75% dân số gốc Hoa của miền Bắc. Song, đến nay, người Hoa ở miền Bắc nói chung và người Hoa ở khu vực biên giới Đông Bắc nói riêng còn ít được nghiên cứu. Bài viết này tìm hiểu cộng đồng người Hoa trong những biến cố lịch sử của vùng Đông Bắc thời kỳ trước và sau chiến tranh biên giới năm 1979. Những vấn đề chính được thảo luận tập trung vào lịch sử di cư, đặc điểm văn hóa và bản sắc tộc người của cộng đồng gốc Hoa ở vùng này. Bài viết ủng hộ quan điểm cho rằng, quan hệ song phương giữa hai nhà nước có tác động đáng kể đến việc duy trì, tái tạo bản sắc và lòng trung thành của người Hoa hải ngoại đối với Trung Quốc trong khi họ vẫn không ngừng nỗ lực thích nghi vào hoàn cảnh địa phương, tạo dựng bản sắc riêng và duy trì mối quan hệ với cố hương.