Án lệ ở Anh và một số gợi mở cho việc công bố và áp dụng án lệ tại Việt Nam

Abstract

Nguồn luật chính tạo nên đặc trưng của hệ thống pháp luật Anh là án lệ. Anh được biết đến như “cái nôi” sinh ra án lệ và nguyên tắc tiền lệ pháp (stare decisis). Trong quá trình xét xử tại toà, các thấm phán của Anh phải tuân thủ nguyên tắc tiền lệ pháp, chịu sự ràng buộc bởi án lệ. Bài viết làm rõ một số nội dung liên quan đến án lệ; cách hiểu về thuật ngữ “án lệ” ở Anh; lí giải tại sao cần áp dụng án lệ; nguyên tắc áp dụng tiền lệ pháp; những thay đổi trong nội dung của nguyên tắc này và vấn đề hiệu lực của án lệ ở Anh từ khi ra đời cho đến nay. Bài viết cũng phân tích quy trình công bố án lệ ở Anh, trong đó đặc biệt là quá trình hình thành các tuyển tập án lệ (law report) - nơi tập hợp. lưu trữ các bản án được coi là án lệ, qua đó phần nào lí giải được bề dày lịch sử phát triển của án lệ ở Anh, từ đó có một số gợi mở cho quy trình công bố án lệ ở Việt Nam.