Bàn về hiệu lực của hợp đồng vay tài sản có thỏa thuận đối tượng vay là ngoại tệ

Abstract

Với bài viết: “Bàn về hiệu lực của hợp đồng vay tài sản có thỏa thuận đối tượng vay là ngoại tệ”, tác giả Nguyễn Ngọc Huy cho rằng: Kể từ khi thực hiện mở cửa nền kinh tế, dòng vốn kiều hối chuyển vào Việt Nam ngày càng tăng. Thực tế đã xảy ra nhiều trường hợp, các bên thỏa thuận dùng ngoại tệ là đối tượng của hợp đồng vay tài sản. Thực tiễn giải quyết tranh chấp về hợp đồng vay bằng ngoại tệ cho thấy, các bản án thường xác định hợp đồng vô hiệu do vi phạm điều cấm của Luật theo quy định tại điểm C khoản 1 Điều 117 Bộ luật Dân sự năm 2015. Hậu quả pháp lý của hợp đồng vô hiệu được giải quyết theo hướng các bên hoàn trả cho nhau những gì đã nhận được, không tính lãi nếu hợp đồng vay có thỏa thuận về lãi. Tuy nhiên, hiện vẫn còn ý kiến trái chiều về hướng xử lý này, cũng như đặt câu hỏi về việc giải quyết hậu quả pháp lý của hợp đồng vô hiệu đã thực sự đảm bảo cân bằng được quyền, lợi ích hợp pháp của các bên khi giải quyết hậu quả của hợp đồng vô hiệu chưa? Bên cạnh đó, thực trạng quy định của pháp luật liên quan đến việc sử dụng ngoại hối hiện nay vẫn còn nhiều điểm gây tranh cãi. Trong khi Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định nội dung giao dịch vi phạm điều cấm của luật, thì giao dịch vô hiệu, Pháp lệnh Ngoại hối năm 2005 sửa đổi, bổ sung năm 2013 cũng cấm “mọi giao dịch bằng ngoại hối”, thì theo Nghị quyết số 04/2003/NQ-HĐTP ngày 27/5/2003 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao không phải lúc nào hợp đồng thanh toán bằng ngoại tệ cũng vô hiệu toàn bộ. Biết rằng, việc cấm “mọi giao dịch bằng ngoại hối” là một khái niệm với nội hàm rất rộng, bao gồm đối tượng của hợp đồng và cả vấn đề thỏa thuận về giá cả khi giao kết hợp đồng. Trong bài viết này, tác giả tập trung phân tích những hạn chế, bất cập của pháp luật liên quan đến việc sử dụng ngoại hối trong vấn đề này.