Quan điểm và ứng xử của dòng tên đối với thờ cúng tổ tiên của người Việt thế kỷ XVII - XVIII (qua một số tài liệu lịch sử)

Abstract

Thờ cúng tổ tiên là một truyền thống tôn giáo, tín ngưỡng lâu đời và phổ biến trong đời sống của người Việt. Trong một thời gian dài, thờ cúng tổ tiên, hay nghi lễ Trung Hoa trở thành chủ đề tranh luận gay gắt trong nội bộ Công giáo. Thế kỷ XVII - XVIII, Giáo hội Công giáo ban hành nhiều văn bản và thực thi nghiêm khắc lệnh cấm nghi lễ thờ cúng tổ tiên. Đi ngược lại quan điểm chính thống của Giáo hội Công giáo, dòng Tên có quan điểm và ứng xử ôn hòa nhằm thích nghi với các truyền thống tôn giáo, tín ngưỡng địa phương, trong đó có thờ cúng tổ tiên. Trên cơ sở khảo cứu các nguồn tài liệu, tư liệu lịch sử, Bài viết đưa ra cứ liệu nhằm khẳng định sự thống nhất và mối quan hệ nhất quán giữa quan điểm và ứng xử của dòng Tên trong việc ủng hộ nghi lễ thờ cúng tổ tiên của người Việt. Bài viết bước đầu đánh giá vai trò, ý nghĩa đóng góp của dòng Tên đối với sự chuyển biến quan điểm nhận thức của Giáo hội Công giáo về vấn đề thờ cúng tổ tiên của người Việt nói riêng và các truyền thống tôn giáo, tín ngưỡng phương Đông nói chung.