Vai trò thiết chế phúc thẩm đảm bảo tính nhất quán và dễ dự đoán trong giải thích, áp dụng pháp luật WTO

Abstract

Cơ quan phúc thẩm (Appellate Body - AB) là cấp xét xử phúc thẩm của quy trình giải quyết hai cấp xét xử của WTO. Với thẩm quyền xem xét lại, giữ nguyên, sửa đổi hoặc hủy bỏ (reverse) các ý kiến và kết luận của Ban hội thẩm trong các bảo cáo bị kháng cáo, Cơ quan phúc thẩm đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự nhất quán và dễ dự đoán khi giải thích, áp dụng pháp luật WTO. Nhìn chung, hiệu quả xét xử của Cơ quan này được đánh giá cao, song vẫn có những chỉ trích về thời gian giải quyết tranh chấp kéo dài quá hạn hay phán quyết vượt thẩm quyền. Hoa Kỳ trong nhiều năm đã ngăn chặn việc bổ nhiệm và tái bổ nhiệm thành viên Cơ quan phúc thẩm, dẫn tới việc thiếu thành viên thực hiện quy trình phúc thẩm vào cuối năm 2019. Điều này dẫn đến hậu quả Cơ quan phúc thẩm buộc phải tạm dừng hoạt động cho đến nay. Đây là một thách thức cho sự ổn định, tính dễ dự đoán và hiệu quả giải quyết tranh chấp trong hệ thống thương mại đa phương. Bài viết làm rõ vai trò của Cơ quan phúc thẩm cũng như những thách thức và giải pháp hiện nay nhằm đảm bảo sự nhất quản khi giải thích và áp dụng pháp luật của WTO.