Tìm hiểu đa dạng di truyền cá Lăng chấm (Hemibagrus Guttatus Lacepede, 1803) bằng chỉ thị phân tử Microsatellite

Abstract

Cá Lăng chấm (Hemlhagrus guttatus Lacepede, 1803) là loài cá hoang dã có giá trị kinh tế cao ở miền Bắc Việt Nam. Nhu cầu về nguồn cá giống chất lượng tốt đã thúc đẩy nghiên cứu sinh sản nhân tạo cá Lăng chấm phục vụ lưu giữ nguồn gen, hỗ trợ sản xuất giống và nuôi thương phẩm. Cá Lăng chấm đã và đang bị khai thác quá mức trong các thủy vực tự nhiên. Từ trước đến nay, các nghiên cứu trên cá Lăng chấm chủ yếu liên quan đến đặc điểm sinh học và sản xuất giống nhân tạo. Trong nghiên cứu này, ba chỉ thị microsatellite được sử dụng để tìm hiểu đặc điểm di truyền của 4 quần đàn cá Lăng chấm (3 quần đàn tự nhiên tại Tuyên Quang, Phú Thọ, Hà Giang và 1 quần đàn cá bố mẹ nuôi giữ tại Hải Dương). Các chỉ thị này có mã số truy cập lần lượt là KJ873116, KJ873117 và NC023976, Ba vị trí microsatellite đều thể hiện tính đa hình cao, với tổng sổ 16 allele trên cả 3 locus, lần lượt lả 5, 5 và 6 allelc tương ứng với vị trí locus HM7, HM8 và SSL Quần đàn cá Lăng chấm thu ở Hà Giang có tổng số allele cao hơn so với ba quần đàn thu ở Tuyên Quang, Phú Thọ và Hải Dương, số allele quan sát (Na = 3,83 ± 0,24) lớn hơn số allele hiệu quả (Ne = 2,14 ± 0,13) trên tất cả các vị trí phân tích và tại mỗi locus đều xuất hiện những allele với tần số rất thấp (< 0,1). Mức dị hợp tử quan sát (H0 = 0,51 ± 0,25 - 0,71 ±0,17) cho giá trị lớn hơn mức dị hợp tử kì vọng (Hc = 0,38 ± 0,06 - 0,63 ± 0,03). Chỉ số cận huyết (Fis) ở mức thấp trên cả ba locus và sự sai khác di truyền giữa các 4 quần đàn cá lăng chấm là không rõ rệt với hệ số sai khác di truyền Fst ở mức nhỏ hơn 0,05. Kết quả nghiên cứu cung cấp thông tin khoa học cho các chương trình lai tạo và bảo tồn đa dạng nguồn gen cá Lăng chấm trong tương lai.