Khoa học Xã hội Nhân văn và Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đôi điều suy nghĩ

Abstract

Ngày nay, trong giai đoạn đầu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, nhiều nước Âu Mỹ đã trải qua gần trọn vẹn thời kỳ công nghiệp phát triển từ thế kỷ XVIII đến thế kỷ XX, có đủ điều kiện về cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng để tiếp nhận những thành tựu của khoa học công nghệ hiện đại, nhờ đó có thể tiến lên mạnh mẽ trong làn sóng mới. Việt Nam thì khác, điểm khác biệt quan trọng chính là từ nền tảng văn minh nông nghiệp lâu đời, Việt Nam bước vào thế giới hiện đại với một "Cơ thể còn nhiều khuyết tật". Do không trải qua thời kỳ văn minh công nghiệp một cách hoàn chỉnh, nên con người Việt Nam ngày nay chưa tạo được nếp tư duy, tác phong lao động và phong cách sống công nghiệp. Tâm lý tự do tản mạn, cách sống tùy tiện của thời kinh tế tiểu nông vẫn tác động mạnh mẽ đến nếp suy nghĩ, tác phong lao động và lề lối sinh hoạt của người dân, mà điều dễ thấy nhất là tính vô kỷ luật, thiếu ý thức tổ chức, vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Qua đó có thể thấy nhiều vấn đề đang đặt ra, rất cần kết hợp giữa lý luận khoa học với thực tiễn xã hội nhằm tạo nên một xã hội có tổ chức theo quy chuẩn của một đất nước văn minh. Giải đáp câu hỏi làm thế nào để lấp được cái hố ngăn cách giữa đòi hỏi cao của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư với trình độ thấp của một xã hội còn mang nhiều tàn dư của kinh tế nông nghiệp lạc hậu, cùng những con người còn mang nhiều thói quen cũ kỹ, không phù hợp với xã hội phát triển cao, đó chính là vấn đề mấu chốt đặt ra đối với các ngành khoa học xã hội và nhân văn nước nhà trước bước ngoặt quan trọng của lịch sử.