“Được công nhận là con cháu Bàn Vương” – Chuyển đổi vị thế của người đàn ông Dao trong lễ cấp sắc (Nghiên cứu trường hợp lễ cấp sắc của người Dao Lô Gang ở xã Yên Đổ, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên)

Abstract

Cấp sắc là nghi lễ chuyển đổi quan trọng đối với mỗi người đàn ông Dao nói chung, được nhóm Dao Lô Gang tổ chức rất chu đáo, phản ánh tập quán tín ngưỡng và bản sắc văn hóa của đồng bào. Một câu hỏi đặt ra là trong lễ cấp sắc những thao tác chuyển ngưỡng đã được tiến hành ra sao? Những dấu hiệu của trạng thái ngưỡng, vai trò, vị trí và tính hiệu quả của chúng trong quá trình chuyển đổi vị thế của người đàn ông Dao trong lễ ấy diễn ra như thế nào? Vận dụng lý thuyết Nghi lễ chuyển đổi của Arnold van Gennep, trong bài viết này tác giả cố gắng giải mã những hành động và chủ đích của người Dao khi thực hành nghi lễ cấp sắc, từ đó khẳng định thêm vai trò của cấp sắc đối với người thụ lễ.