Phân tích xã hội học của Durkheim về tự tử

Abstract

Bài viết giới thiệu những nét chính trong các phân tích của Durkheim về tự tử. Ra đời năm 1897, tác phẩm Tự tử của Durkheim được coi như chứng thư khai sinh nền Xã hội học Pháp. Tự tử trở thành một minh chứng cho dự án đầy tham vọng của Durkheim; nghiên cứu một trong những hành vi được coi là thầm kín nhất của con người dưới góc nhìn xã hội học. Dù không phải là người đầu tiên nghiên cứu về hiện tượng này nhưng Durkheim có công đưa hiện tượng tự tử lên một tầm cao mới – một sự kiện xã hội và lý thuyết hóa thành công tự tử. Bằng phương pháp so sánh số liệu thống kê, Durkheim lần lượt bác bỏ các nhân tố ngoài xã hội như tâm lý học hay sinh học vốn là những cách giải thích thịnh hành vào thời kỳ đó; và chỉ rõ hai nguyên nhân xã hội chủ yếu tác động đến tự tử là hội nhập và điều tiết trong quá trình xã hội hóa. Trên cơ sở này, Durkheim xây dựng hệ thống gồm 4 kiểu loại tự tử: tự tử vị kỷ, tự tử vị tha, tự tử phi chuẩn và tự tử định mệnh. Durkheim cho rằng tự tử thay đổi tỷ lệ nghịch với mức độ hội nhập của các nhóm xã hội trong khi điều tiết quá mạnh hay quá yếu cũng đẩy các các nhân đến hành vi tự tử.