Mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và cán cân vãng lai tại Việt Nam: một hiện tượng đặc biệt của các quốc gia đang phát triển

Abstract

Mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và cán cân vãng lai (CCVL), hay còn gọi là tài khoán vãng lai, đã trở thành một vấn đề quan trọng thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu trong những năm gần đây. Về lý thuyết, khi CCVL thặng dư, tiết kiệm sẽ lớn hơn đầu tư và sẽ trùng với giai đoạn kinh tế suy giảm. Tuy nhiên, Việt Nam trong giai đoạn 2011- 2017 cho thấy hiện tượng trái ngược. Cụ thể, theo Báo cáo đánh giá kinh tế vĩ mô Việt Nam năm 2018 của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), IMF đã nhấn mạnh nghịch lí trong mối quan hệ giữa CCVL và tăng trưởng kinh tế của Việt Nam giai đoạn 2011-2017. Theo đó, CCVL liên tục thặng dư nhưng kinh tế Việt Nam lại tăng trưởng mạnh. Điều này là mâu thuẫn về mặt lý thuyết. Qua phân tích thực trạng, kết hợp với nghiên cứu thực nghiệm về mối quan hệ giữa tài khoản vãng lai và tăng trưởng kinh tế bằng mô hình VECM, chúng tôi nhận thấy tài khoản vãng lai ảnh hưởng tích cực đến tăng trưởng kinh tế trong cả ngắn hạn và dài hạn. Bên cạnh đó, tác động tích cực này được giải thích bởi vai trò của đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong mối quan hệ giữa hai biến vĩ mô này.