Tính thiêng, tính phàm và tính chơi của văn chương

Abstract

Văn chương (văn học) là nơi quy tụ vô vàn “tính” của nghệ thuật lẫn cuộc đời. Văn chương là nghệ thuật ngôn từ/ngữ. Và ai cũng biết là nếu không có ngôn ngữ thì khả năng giao tiếp sẽ không được thực hiện, xã hội không được hình thành. Ngôn ngữ văn chương là ngôn ngữ thần thánh, có nghĩa nó được chau chuốt đến mức để tôn thờ ngay cả khi người đọc chỉ thoang thoáng hiểu, kiểu như cái vẻ ngây thơ Thiền tính: “Áo màu xanh không xanh mãi trên đồi hoang” (Tuệ Sỹ). Ngôn ngữ giao tiếp ngày thường, ngôn ngữ giao thương, thậm chí ngôn ngữ được dùng để giáo dục, đương nhiên sẽ không có được đặc tính thiêng liêng này. Vì lẽ đó, khi dạy ngữ văn cho học sinh, bậc học từ mẫu giáo đến đại học, các nhà giáo dục đều chọn tác phẩm văn học như những chuẩn mực ngôn ngữ đề giáo huấn con người, không chỉ là chữ và khả năng sử dụng chữ, mà còn là tính thẩm mĩ và xúc cảm được thể hiện trong chữ đó qua văn bản văn chương.