Bình luận án lệ đầu tư quốc tế vụ Công ty Philip Morris Asia Limitted kiện chính phủ Úc

Abstract

Thu hút và đầu tư trực tiếp nước ngoài phải phù hợp với các mục tiêu phát triển bền vững là chính sách chung của các quốc gia. Khi phải cân nhắc giữ các lợi ích kinh tế và quyền ban hành các chính sách, quy định pháp luật để bảo vệ lợi ích công như môi trường, sức khoẻ cộng đồng…, các Chính phủ đã có những lựa chọn như thế nào? Vụ việc Phillip Morris, một công ty đa quốc gia trong ngành sản xuất thuốc lá khởi kiện Chính phủ Úc liên quan đến biện pháp mà Chính phủ Úc áp dụng đối với quy cách đóng gói, tiếp thị và quảng cáo thuốc lá, gọi là “đạo luật bao bì trắng” hiện vẫn còn là một ví dụ thú vị đối với chủ đề này.Xét về khía cạnh quyền tố tụng trong tranh chấp đầu tư quốc tế, vụ việc còn là một ví dụ về “lựa chọn hiệp định”(“treaty shopping”) để được hưởng quyền bảo hộ theo cam kết của các chính phủ dành cho nhà đầu tư. Đây là hiện tượng khá phổ biến trong bối cảnh các quốc gia ký rất nhiều cam kết quốc tế, chồng lấn, đan xen nhau bởi các khuôn khổ pháp lý phức tạp. Tuy nhiên, án lệ đầu tư quốc tế cũng cho thấy các trường hợp này thường không thành công.