Tiêu chí nhận diện và hệ quả pháp lý của việc chiếm hữu, sử dụng tài sản hoặc được lợi về tài sản mà không có căn cứ pháp luật

Abstract

Bộ luật Dân sự năm 2015 (BLDS) ghi nhận việc chiếm hữu, sử dụng tài sản mà không có căn cứ pháp luật và được lợi về tài sản mà không có căn cứ pháp luật là hai trường hợp đặc thù làm phát sinh một nghĩa vụ đặc thù, gọi là nghĩa vụ hoàn trả tài sản. Cả ở góc độ lý luận và thực tiễn, các căn cứ xác lập nghĩa vụ này có ý nghĩa rất quan trọng, như là công cụ tái lập sự công bằng trong quan hệ xã hội bị phá vỡ do nhiều nguyên nhân, chẳng hạn: sự sơ ý, bất cẩn của chủ thế trong việc chuyển giao tài sản, cung ứng dịch vụ; lòng tham của con người;... về đặc điểm nhận diện, giữa chiếm hữu, sử dụng tài sản mà không có căn cứ pháp luật và được lợi về tài sản mà không có căn cứ pháp luật có sự khác biệt. Nghĩa vụ hoàn trả tài sản phát sinh cũng có những đặc điểm riêng tùy trường hợp.