Yếu tố thúc đẩy và cản trở vay tiêu dùng và hàm ý cho việc xây dựng thương hiệu của các tổ chức tín dụng tại Việt Nam

Abstract

Cho vay tiêu dùng hiểu theo nghĩa chung nhất là các khoản cho vay nhỏ cho khách hàng cá nhân để sử dụng vào mục đích tiêu dùng của cá nhân và hộ gia đình. Loại hình tín dụng này được nhận định là mang lại lợi ích thiết thực cho người dân và cả nền kinh tế. Tuy nhiên, nhiều người dân vẫn còn e ngại khi vay từ các tổ chức chính thức mà thay vào đó, họ vẫn giữ thói quen vay của người thân hoặc các tổ chức tín dụng không chính thức như: tiệm cầm đồ, các nhóm hụi họ, thậm chí là tín dụng đen. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm tìm hiểu thái độ, các yếu tố ảnh hưởng đến ý định vay và các cản trở vay từ các tổ chức chính thức của người dân Việt Nam. Nghiên cứu này được thiết kế dựa trên khung lý thuyết về Thuyết hành vi dự định (TPB-Theory of Planned Behavior). Trên cơ sở lý thuyết TPB những yếu tố thúc đẩy hoặc cản trở vay từ tổ chức chính thức được xác định làm cơ sở thiết kế nghiên cứu định tính. Chúng tôi đã phỏng vấn sâu một số người tiêu dùng để bổ sung và làm rõ các yếu tố đưa vào khảo sát chính thức. Dữ liệu từ khảo sát đã được đưa vào mô hình phân tích nhân tố và hồi quy tuyến tính. Kết quả nghiên cứu chỉ ra những yếu tố quan trọng nhất thúc đẩy vay từ tổ chức chính thức gồm có: chính sách cho vay và sự gần gũi / thân thiết của nhà cung cấp; còn yếu tố cản trở nhiều nhất thuộc về nhóm nhận thức / hiểu biết về sản phẩm. Ngoài ra kết quả nghiên cứu cũng cho thấy quan điểm vay của người dân đã dịch chuyển, từ quan điểm cố hữu “có đến đâu dùng đến đấy” sang “vay để tiêu dùng trước rồi trả dần sau”. Dựa trên kết quả nghiên cứu, nhóm tác giả đã đưa ra những gợi ý cho hoạt động marketing nhằm xây dựng thương hiệu cho dịch vụ vay tiêu dùng của các tổ chức tín dụng.