Vụ bê bối XYZ và khủng hoảng ngoại giao Pháp - Mỹ (1798-1800)

Abstract

Vụ bê bối XYZ là sự cố chính trị lớn nhất trong hai mươi năm quan hệ đồng minh Pháp - Mỹ (1778-1798). Vụ bê bối là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sự bùng nổ cuộc khủng hoảng ngoại giao và Chiến tranh kỳ quặc trong quan hệ Pháp - Mỹ. Bằng việc nghiên cứu các hiệp ước và công trình chuyên khảo về vấn đề kể trên, bài báo phân tích sự đổ vỡ quan hệ đồng minh Pháp - Mỹ dẫn đến sự xuất hiện của vụ bê bối XYZ; phản ứng công chúng và cuộc khủng hoảng ngoại giao được biết đến như là vụ bê bối XYZ, sự bùng nổ của Chiến tranh kỳ quặc từ vụ bê bối kể trên; những nổ lực của Pháp - Mỹ nhằm tìm kiếm một giải pháp hòa bình và chấm dứt cuộc khủng hoảng. Nghiên cứu góp phần làm sáng tỏ lịch sử vụ bê bối XYZ, Chiến tranh kỳ quặc, quan hệ Pháp - Mỹ từ sau chiến tranh giành độc lập và một phần lịch sử ngoại giao nước Mỹ buổi đầu thời đại lập quốc.