Dân kêu ca không thoi thì trong ắt có duyên cớ!

Abstract

Hai đoạn tư liệu ngắn gọn trên lộ ra hai điều về đời sống pháp luật của nước Việt Nam vào niên hiệu Gia Long (1802-1819): Có nhiều người dân nhằm chặn xa giá của vua để kêu oan, ở giữa Kinh thành Huế - nơi tưởng như đã ổn định, yên bình trong hơn 250 năm, kể từ khi các chúa Nguyễn “đóng đô” (năm 1558), mọi mặt đời sống chịu sự kiểm soát chặt chẽ theo quy chế kinh đô, kinh thành. Không chỉ vậy, còn có người dân ở tận Nam Định đã “vượt dặm dài” vào Huế chặn xa giá vua để bày tỏ nỗi oan ức của mình, cả hai trường hợp, Vua Gia Long đều cho dừng kiệu, nhận đơn, thậm chí, trường hợp người dân ở Kinh thành Huế kêu oan, bị lính bảo vệ vua xua đuổi, Vua vẫn lệnh cho dừng lại để nghe người dân bày tỏ và sau đó, lệnh cho các quan tra xét lại. Kết quả ra sao, với trường hợp người dân Huế, sử cũ không ghi, nhưng với người dân ở Nam Định thì được nhờ vua, vì từ đó, có nhiều người được hưởng lợi theo.