Chuyển dịch quyền lực cấu trúc: Trường hợp Anh – Mỹ trong cấu trúc kinh tế (1918 – 1945) và Mỹ – Liên Xô trong hệ thống Yalta (1945 – 1991)

Abstract

Mặc dù mới xuất hiện vào cuối thế kỷ XX và phổ biến trong nghiên cứu quan hệ quốc tế từ thế kỷ XXI nhưng cách tiếp cận quyền lực cấu trúc có thể vận dụng hiệu quả trong nghiên cứu các trường hợp chuyển dịch quyền lực trong lịch sử. Bài viết tập trung nghiên cứu sự chuyển dịch quyền lực cấu trúc giữa Anh và Mỹ trong cấu trúc kinh tế (1918 – 1945), giữa Mỹ và Liên Xô trong hệ thống Yalta (1945 – 1991) để thấy được những đặc điểm chung và các quỹ đạo riêng của hai quá trình chuyển dịch này. Trong khi sự chuyển dịch giữa hai đồng minh thân cận Anh – Mỹ mang tính tự nguyện như một sự chia sẻ quyền lực bên trong cấu trúc thì sự chuyển dịch giữa hai đối thủ Mỹ– Liên Xô mang tính cưỡng chế và kèm theo đó là những xung đột, căng thẳng leo thang và chạy đua vũ trang.