Vai trò của trợ giúp viên pháp lý trong việc bảo đảm tranh tụng tại phiên toà sơ thẩm

Abstract

Đề tài luận văn trình bày lý luận chung về vai trò của trợ giúp viên pháp lý trong bảo đảm tranh tụng tại phiên toà sơ thẩm theo Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 và Luật Trợ giúp pháp lý 2017 và quy định về vai trò của trợ giúp viên pháp lý trong việc bảo đảm tranh tụng tại phiên toà sơ thẩm theo luật định, chỉ ra một số bất cập trong quy định của pháp luật và những kiến nghị nhằm hoàn thiện quy định về vai trò của trợ giúp viên pháp lý trong việc bảo đảm tranh tụng tại phiên toà sơ thẩm. Luận văn bao gồm: Phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và nội dung. Phần nội dung thì có ba chương: Chương 1: Khái quát về vai trò của trợ giúp viên pháp lý trong việc bảo đảm tranh tụng tại phiên toà sơ thẩm. Chương 2: Quy định pháp luật về vai trò của trợ giúp viên pháp lý trong việc bảo đảm tranh tụng tại phiên toà sơ thẩm. Chương 3: Thực tiễn, bất cập và các kiến nghị về vai trò của trợ giúp viên lý trong việc đảm bảo tranh tụng tại phiên tòa sơ thẩm Qua quá trình nghiên cứu luận văn, tác giả có tìm ra một số bất cập và giải pháp. Một ví dụ điển hình: Bất cập trong quy định về BLTTDS năm 2015 đã sửa đổi quy định theo hướng tiến bộ hơn. Tuy nhiên có thể thấy, chưa có văn bản hướng dẫn thực hiện cụ thể về thủ tục đăng ký NBVQVLIHPCĐS theo Điều 75 BLTTDS năm 2015. Khi ban hành các biểu mẫu trong TTDS theo BLTTDS năm 2015 trong Nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP ngày 13/01/2017 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao cũng không có mục nào hướng dẫn việc thực hiện thủ tục theo quy định tại Điều 75 BLTTDS năm 2015. Ngoài ra, các trường hợp từ chối đăng ký NBVQVLIHPCĐS trong thủ tục này cũng chưa có điều khoản quy định cụ thể (thủ tục đăng ký bào chữa đối với người bào chữa theo Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 đã quy định cụ thể vấn đề này). Do đó dẫn đến việc các cơ quan tố tụng thực hiện một cách tùy nghi khi làm thủ tục đăng ký cho Trợ giúp viên pháp lý, gây khó khăn cho việc tham gia tố tụng, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự. Quy định này đã làm cho thủ tục giải quyết vụ án dân sự xuất hiện cơ chế “xin -cho” trong TTDS. Thực tế hiện nay vẫn còn Tòa án vẫn thực hiện việc cấp giấy chứng nhận cho Trợ giúp viên pháp lý theo quy định của BLTTDS cũ mà chưa thực hiện thủ tục vào sổ đăng ký theo đúng quy định tại Điều 75 BLTTDS năm 2015. Nhiều vụ án Tòa án còn chậm trễ trong việc làm thủ tục cho Trợ giúp viên pháp lý tham gia tố tụng. Số vụ án dân sự đảm bảo thời gian thực hiện thủ tục như quy định của pháp luật còn rất ít. Tác giả có giải pháp sửa đổi bổ sung quy định liên quan đến thủ tục đăng ký tham gia tố tụng của Trợ giúp viên pháp lý trong TTDS. Quy định tại khoản 5 điều 75 BLTTDS năm 2015 dường như đã trao cho Tòa án quyền quyết định có cho Trợ giúp viên pháp lý tham gia tố tụng hay không, điều này đôi khi dẫn đến việc quyết định của Tòa án có phần thiếu khách quan, minh bạch. Do vậy, theo quy định tại khoản 5 Điều 75 BLTTDS năm 2015 thì sự tham gia tố tụng của Trợ giúp viên pháp lý không nên quy định phụ thuộc vào sự chấp nhận của Tòa án, mà chỉ cần đương sự nhờ hoặc yêu cầu và họ xuất trình được các giấy tờ theo quy định pháp luật là đủ.