PHÂN TÍCH ĐẶC ĐIỂM SẢN XUẤT VÀ TIÊU THỤ LÚA CỦA HỘ NÔNG DÂN THAM GIA VÀ KHÔNG THAM GIA HỢP TÁC XÃ TẠI ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

Abstract

Mô hình hợp tác xã nông nghiệp hiện nay được áp dụng rộng rãi ở khắp nơi, tại Đồng bằng sông Cửu Long, hợp tác xã nông nghiệp dần trở nên quen thuộc với nông dân. Mô hình mang lại giá trị kinh tế cho địa phương, tăng năng suất mùa vụ, lợi nhuận và nâng cao thu nhập cho nông dân. Ngày càng nhiều nông dân trở thành thành viên hợp tác xã của các hợp tác xã nông nghiệp tại địa phương, bên cạnh đó vẫn còn nhiều hộ nông dân còn trăn trở chọn không tham gia hợp tác xã. Có nhiều nghiên cứu chỉ ra lợi ích của hợp tác xã mang lại cho nông dân, có nhiều so sánh đề cập đến hiệu quả kinh tế mà hợp tác xã mang lại, nhưng chưa có nhiều quan tâm đến đặc điểm sản xuất và tiêu thụ giữa hai nhóm nông hộ có và không tham gia hợp tác xã. Do đó, đề tài nghiên cứu này được thực hiện nhằm làm rõ đặc điểm sản xuất và tiêu thụ của nông dân trồng lúa có tham gia và không tham gia hợp tác xã tại ba tỉnh Hậu Giang, Sóc Trăng và Trà Vinh. Số liệu đề tài được khảo sát từ 575 hộ dân (bao gồm: 282 hộ dân không tham gia hợp tác và 293 hộ nông dân có tham gia hợp tác xã). Phương pháp phân tích được sử dụng trong bài nghiên cứu là thống kê mô tả, phân tích bảng chéo và kiểm định sự khác biệt trung bình giữa hai tổng thể (independent samples t-test) để phân tích vai trò của hợp tác xã đối với sản xuất và tiêu thụ lúa của nông hộ; sử dụng mô hình hồi quy để phân tích các yếu tố ảnh hưởng hiệu quả tài chính của nông hộ. Qua nghiên cứu cho thấy, hợp tác xã chưa thể hiện được vai trò trong việc cung cấp lúa giống, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật cho thành viên hợp tác xã, kể cả hộ nông dân chưa là thành viên. Hợp tác xã chưa có vai trò nổi bật trong quá trình tiêu thụ lúa của nông dân nhưng lại đóng vai trò chính trong việc liên kết với doanh nghiệp, tuy nhiên tỉ lệ hợp tác xã thực hiện liên kết tiêu thụ lúa cho nông dân chưa nhiều. Nghiên cứu cho thấy thành viên trong HTX đạt lợi nhuận cao hơn so với hộ nông dân không phải là thành viên hợp tác xã. Trong nghiên cứu cũng chỉ ra hiệu quả tài chính của nông hộ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố trong quá trình sản xuất lúa như: tham gia hợp tác xã, lao động nông nghiệp, diện tích đất sản xuất, phương pháp sạ và năng suất.