Mô hình liên kết theo nhóm hộ trồng rừng có chứng chỉ rừng bền vững (FSC): Nghiên cứu trường hợp tại Quảng Trị

Abstract

Mô hình liên kết theo nhóm hộ trồng rừng có chứng chỉ bền vững (FSC) tại tỉnh Quảng Trị là một trường hợp điển hình trong việc tạo lập quy mô rừng trồng tập trung từ những diện tích rừng trồng manh mún của cá nhân mỗi hộ gia đình (HGĐ) với diện tích nhỏ nhất bằng 0,7 ha, nhưng với mong muốn nâng cao hiệu quả, tiếp cận thị trường ổn định. Kết quả nghiên cứu chỉ rõ, trồng rừng theo nhóm hộ gia đình có chứng chỉ FSC mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn không có chứng chỉ. Các hộ gia đình tự nguyện tham gia sẽ được hỗ trợ kỹ thuật và tín dụng để sản phẩm gỗ nguyên liệu rừng trồng đáp ứng yêu cầu hội nhập vào chuỗi giá trị gỗ toàn cầu. Tuy nhiên, mô hình liên kết này sẽ không bền vững khi các hộ gia đình phải trang trải chi phí trực tiếp mua dịch vụ chứng chỉ rừng, đặc biệt trong bối cảnh khoảng cách trên lệch giá cả giữa gỗ có chứng chỉ và gỗ không có chứng chỉ rừng ngày càng thu hẹp. Phân tích hiệu quả kinh tế theo các kịch bản về quy mô diện tích gắn với chi phí dịch vụ cấp chứng chỉ rừng theo nhóm hộ cho thấy, chi phí đánh giá cấp chứng chỉ FSC phân bổ cho mỗi héc ta rừng trồng (chu kỳ 10 năm) giảm đáng kể từ 4 triệu đồng xuống còn khoảng 0,74 triệu đồng/ha/chu kỳ khi diện tích cấp chứng chỉ rừng là 3.000 ha. Để đảm bảo lợi ích cho hộ gia đình trồng rừng tiếp cận, duy trì và mở rộng thị trường xuất khẩu sản phẩm gỗ rừng trồng của Việt Nam, quy mô diện tích thích hợp để huy động đủ kinh phí chi trả cho phí trực tiếp dịch vụ cấp chứng chỉ rừng theo nhóm hộ dao động trong khoảng 2000 - 3000 ha với sự tham gia của 350 đến 500 hộ gia đình.