Quan niệm của Phạm Nguyễn Du về quan lại trong Luận ngữ ngu án

Abstract

Vấn đề quan lại là vấn đề mà Phạm Nguyễn Du đặc biệt chú trọng trong tác phẩm Luận ngữ ngu án của ông. Điều đó được thể hiện ở cả cách thức tái cấu trúc chính văn kinh điển Luận ngữ mà Phạm Nguyễn Du đã thực hiện trong tác phẩm này (với một thiên dành riêng cho chủ đề quan lại - thiên “Sĩ’) và cách bình giảng nghĩa lý kinh điển của ông (thể hiện ở từng “ngu án” cụ thể). Vì vậy, khi nghiên cứu về tư tưởng của Phạm Nguyễn Du được thể hiện trong Luận ngữ ngu án, chúng ta không thể không đề cập đến quan niệm của ông về quan lại. Đây chẳng những là một nội dung tư tưởng quan trọng của tác phẩm, mà còn là nội dung thể hiện rất rõ đặc sắc trong tư tưởng của Phạm Nguyễn Du. Trong bài viết này, chúng tôi tiến hành phân tích quan niệm về quan lại của Phạm Nguyễn Du trong Luận ngữ ngu án thông qua hai nội dung cơ bản: Mối quan hệ giữa học với làm quan; Các thứ bậc quan lại. Trên cơ sở đó, rút ra một số kết luận về tinh thần và góc tiếp cận của Phạm Nguyễn Du đối với vấn đề này.