Nghiên cứu các kiểu di truyền Amazon chuyển vọng từ quỹ gien cây cao su Việt Nam

Abstract

Thí nghiệm đánh giá quỹ gien cao su tại Lai Khê trồng năm 2003 (SGLK 03) gồm 190 kiểu di truyền Amazon sau 7 năm thí nghiệm đã chọn lọc được 8 kiểu di truyền xuất sắc. Cụ thể gồm 3 kiểu di truyền AC 37/345, RO 23/33C và RO 44/661 có sinh trưởng rất khoẻ, vượt đối chứng PB 235 khoảng 15,3 - 28,8% với trữ lượng gỗ thân chính đạt 0,33 - 0,63 m³/ cây, vượt đối chứng PB 235 khoảng 13,7 -115,8%, không nhiễm bệnh phấn trắng và nấm hồng; 2 kiểu di truyền RO 22/61C và AC 35/737 có năng suất khá tốt với trung bình năng suất cá thể 7 năm cạo lần lượt đạt 63,2 g/c/c và 36,9 g/c/c, tương ứng đạt 106,4% và 62,1% so với dvt đối chứng PB 235 và 3 kiểu di truyền MT 7/45C, AC 43/4C và AC 56/87C có hàm lượng đường sucroza trong mủ rất cao đạt 16,64 - 23,66 mM, vượt đối chứng PB 235 khoảng 492,1 - 741,4% và vượt hơn hẳn so với quần thể nghiên cứu. Các kiểu di truyền này có khả năng sử dụng trực tiếp cho mục tiêu trồng cao su theo hướng gỗ - mủ, đặc biệt là nguồn vật liệu cho lai tạo giống mới tạo ra ưu thế lai với tổ hợp lai xa giữa nguồn gien Wickham X Amazon. Phát hiện đáng chú ý nhất là kiểu di truyền RO 22/61C vừa có sinh trưởng khoẻ, năng suất cao, hàm lượng đường sucroza trong mủ cao. Bên cạnh đó kiểu di truyền này còn thể hiện khả năng kháng các bệnh hại như phấn trắng, nấm hồng và corynespora cho khả năng giới thiệu trực tiếp vào vườn sản xuất. Các kiểu di truyền Amazon nghiên cứu rất đa dạng về mặt di truyền với hệ số khoảng cách di truyền Nei (1972) dựa trên chỉ thị ISSR giữa các các kiểu di truyền dao động 0,142 - 0,884. Bên cạnh các kết quả đánh giá các chỉ tiêu nông học, kết quả phân tích hệ số khoảng cách di truyền và phân nhóm di truyền của các kiểu di truyền Amazon chọn lọc và 3 dòng vô tính thuộc nguồn di truyền Wickham đã cung cấp thêm những dữ liệu và cơ sở khoa học giá trị trong việc chọn lọc các kiểu di truyền làm bố mẹ và thiết kế các tổ hợp lai hướng tới gia tăng biến lượng di truyền trong con lai đồng thời với việc cải thiện các đặc tính nông học quan trọng ở các con lai trong các chương trình lai tạo giống cây cao su.