Tứ phủ hóa trong các điện thờ nữ thần – mẫu: Trường hợp Tứ vị Thánh nương

Abstract

Tục thờ Tứ vị Thánh nương được biết đến với trung tâm là đền Cờn (Nghệ An) thờ bốn mẹ con Dương Thái hậu nhà Tống. Hiện nay, Tứ vị Thánh nương (Tứ vị) được thờ phụng phổ biến trên cả nước. Ở miền Bắc, với sự phát triển mạnh mẽ của Đạo Mẫu Tam, Tứ phủ, các đền thờ Tứ vị nhanh chóng bị Tứ phủ hóa. Quá trình Tứ phủ hóa chủ yếu thể hiện qua quan niệm của người dân về Tứ vị, việc sắp xếp điện thần và các nghi lễ liên quan đến Tứ phủ trong các địa điểm thờ Tứ vị Thánh nương. Việc Tứ phủ hóa các điện thờ Tứ vị cho thấy quá trình hội nhập với văn hóa bản địa của hình tượng Tứ vị cũng như tính mở và sự linh hoạt trong việc tiếp nhận văn hóa bên ngoài của người Việt.