Vai trò của cá nhân đối với sự biến đổi của tín ngưỡng thờ Thiên Hậu (Trường hợp đền Thiên Hậu Hạ ở Phố Hiến, thành phố Hưng Yên)

Abstract

Quả trình cộng cư, tiếp xúc lâu dài giữa các tộc người tất yếu sẽ dẫn đến biến đổi văn hóa nói chung, tín ngưỡng nói riêng. Sự biến đổi này diễn ra theo cách thức nào và tốc độ ra sao sẽ phụ thuộc vào: Mối quan hệ giữa văn hóa di sản và văn hóa tiếp nhận của người di cư, loại hình di cư, văn hóa tộc người, sự tương đồng văn hóa, đặc biệt là tác động của “bối cảnh tiếp nhận - context of reception" (bao gồm điều kiện lịch sử, chính trị, kinh tế, văn hóa của cộng đồng/nước tiếp nhận). Với việc sử dụng phương pháp điền dã, bao gồm: quan sát tham dự, phỏng vấn sâu, điều tra hồi cố và nghiên cứu tài liệu thứ cấp, bài viết này phân tích quá trình biến đổi của tục thờ Thiên Hậu ở đền Thiên Hậu Hạ, thành phố Hưng Yên cùng các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình đó. Kết quả cho thấy, ngoài tác động của các yếu tố nêu trên, quá trình biến đổi của tín ngưỡng này còn chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của vai trò cá nhân.