Tiếp cận sinh thái học về tín ngưỡng Thành Hoàng ở xã Cổ Bi, huyện Gia Lâm, Hà Nội

Abstract

Tóm tắt: “Bản cảnh nào Thành Hoàng ấy”, “Thánh làng nào làng ấy thờ" là cách nói quen thuộc của người Việt trong dân gian nhằm biểu thị tính địa phương liên quan đến nhận thức và ứng xử của mỗi làng/địa phương đối với thần Thành Hoàng - vị chủ quản bảo hộ cộng đồng. Nghiên cứu về làng Việt và tín ngưỡng Thành Hoàng làng ở Việt Nam đã được tiếp cận từ các góc độ khác nhau (Sử học, Văn hóa học, Xã hội học, Dân tộc học,...) và đã mang lại nhận thức khá toàn diện về nguồn gốc, bản chất, đặc điểm và giá trị của loại hình tín ngưỡng này. Bài viết này tập trung nghiên cứu tín ngưỡng Thành Hoàng làng ở xã Cổ Bi, huyện Gia Lâm, Hà Nội từ cách tiếp cận sinh thái học. Mục đích chỉ ra sự chi phối của các đặc điểm sinh thái tự nhiên đối với thờ cúng Thành Hoàng tại địa bàn nghiên cứu; góp phần lý giải nhu cầu tìm kiếm “an ninh tinh thần" của cộng đồng thôn/xã trong mối quan hệ với tự nhiên và xã hội, như một minh chứng khẳng định sức sống bền bỉ của tín ngưỡng Thành Hoàng làng qua thời gian.