Phân tích xã hội học của Durkheim về mối quan hệ giữa tự tử và tôn giáo

Abstract

Trong tác phẩm Tự tử (Suicide) ra đời năm 1897, Durkheim đã rút ra một mô hình theo đó, tín đồ đạo Tin Lành có trình độ học vấn cao hơn và có tỷ lệ tự tử cao hơn so với tín đồ Công giáo ở những người có trình độ học vấn thấp hơn. Trong khi tín đồ Do Thái giáo vượt ra khỏi khuôn mẫu này, họ có trình độ học vấn rất cao, nhưng lại có tỷ lệ tự tử thấp nhất. Ông nhận thấy các lý giải về điều kiện tôn giáo thiểu số hay bản chất giáo lý cấm đoán tự tử là không đủ, mà nằm ở quyền tự do lựa chọn điều tin (libre examen). Ông nhận thấy quyền tự do lựa chọn điều tin trao cho tín đồ đạo Tin Lành nhiều hơn tín đồ Công giáo. Ông lập luận rằng quyền tự do lựa chọn điều tin và sự bừng tỉnh mạnh mẽ về sở thích giáo dục ra đời cùng lúc; cả hai sự kiện này có cùng một nguyên nhân là sự lung lay tín ngưỡng truyền thống. Ông cho rằng việc học hành của tín đồ đạo Tin Lành dẫn họ đến một ý thức cá nhân mạnh mẽ (chủ nghĩa cả nhân tôn giáo), trong khi việc giáo dục lại thúc đẩy tín đồ Do Thái giáo hòa nhập hơn vào cộng đồng tôn giáo. Các quốc gia Công giáo có cấu trúc xã hội tôn giáo hội nhập mạnh hơn các quốc gia Tin Lành, vì đạo Tin Lành có niềm tin và thực hành chung ít hơn Công giáo. Do đó, giáo hội Tin Lành không có cùng một mức độ bảo vệ tín đồ của mình khỏi tự tử như giáo hội Công giáo. Qua đó, Durkheim cho rằng tự tử thay đổi tỷ lệ nghịch với mức độ hội nhập của xã hội tôn giáo. Về Do Thái giáo, Durkheim cho rằng đây là một trường hợp ngoại lệ nhưng là ví dụ điển hình góp phần củng cố lý thuyết tự tử của ông.