Văn bia Hán Nôm Công giáo ở Đồng bằng Bắc Bộ nhìn từ giá trị văn hóa

Abstract

Bia Hán Nôm Công giáo là những tấm bia đá, đa phần nằm trong khuôn viên các công trình tôn giáo của Công giáo, như nhà thờ, nhà nguyện, nơi ghi dấu tích của các nhân vật tử đạo; chủ yếu được khắc bằng chữ Hán, Nôm; có nội dung viết về các hoạt động của Công giáo... Trải qua thời gian, nhiều tấm bia đã bị thất lạc hoặc hư hại, số bia hiện tồn vẫn chưa được thống kê và dịch thuật một cách đầy đủ, nhưng những văn bia này có những giá trị nhất định về mặt lịch sử, văn hóa. Bài viết tập trung đánh giá về giá trị văn hóa của bia Hán Nôm Công giáo, với tư cách là một tài sản văn hóa được lưu truyền, ở một khu vực địa lý cụ thể là đồng bằng Bắc Bộ, nơi được coi là vẫn còn lưu giữ được nhiều văn bia Hán Nôm Công giáo. Giá trị đó được thể hiện ở hình thức và nội dung văn bia, trong đó biểu hiện rõ nét là những vấn đề xoay quanh việc cúng hậu, những thực hành tôn giáo và một số vấn đề xã hội của Công giáo Việt Nam từ khi thực dân Pháp cai trị Việt Nam đến trước ngày độc lập năm 1945.