Phương thức xử thế của Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585)

Abstract

Nguyễn Bỉnh Khiêm là một trí thức lỗi lạc trong lịch sử Việt Nam thế kỷ XVI. Cuộc đời thăng trầm, đầy sóng gió đã tác động rất lớn đến sự hình thành, phát triển tư tưởng và triết lý xử thế của ông. Sự sắc sảo, trí tuệ và uyên bác của ông được thể hiện thông qua những bước chuyển biến quan trọng trong phương thức xử thế theo những vị thế khác nhau: (1) Ở vị trí là một trí thức Nho học, Nguyễn Bỉnh Khiêm kiên trì với lý tưởng chính trị “vua sáng”, “tôi hiền”, “xã hội thái bình”; (2) ở vị trí là một vị quan, Nguyễn Bỉnh Khiêm thực hiện đường lối nhân chính, bảo vệ và chăm lo cho đời sống dân chúng; (3) ở vị trí là người ẩn sĩ, Nguyễn Bỉnh Khiêm lo nước, thương dân dưới một hình thức khác. Phương thức xử thế của Nguyễn Bỉnh Khiêm trong bối cảnh chính trị đương thời là minh chứng cho một nhân cách và bản lĩnh của bậc đại trí, đại nhân.