Bài Chòi Trung Bộ: Nguồn gốc, quan hệ và bản sắc

Abstract

Quan hệ giữa Việt Nam với Trung Hoa, Nhật Bản diễn ra từ rất sớm. Dù được thúc đẩy bởi những động lực về thương mại hay chính trị, kết quả đạt được tạo ra từ những mối quan hệ này cũng đã trở thành nhân tố có ảnh hưởng nhất định trong việc kiến tạo nên bản sắc văn hóa ở miền Trung Việt Nam. Lấy Bài Chòi vùng Trung Bộ và một số loại bài giấy truyền thống ở Trung Hoa và Nhật Bản làm đối tượng nghiên cứu, bài viết này cho thấy sự tương tác giữa Việt Nam với một số nước ở vùng Đông Á trong quá khứ là nền tảng cho sự hỗn dung và tiếp biến văn hóa ở Trung Bộ. Bài Chòi vốn từ một loại hình giải trí được du nhập vào, qua quá trình bản địa hóa của người Việt, đã trở thành di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Qua trường hợp Bài Chòi, bài viết cho thấy động thái tương tác và tiếp biến giữa các yếu tố văn hóa nội sinh và ngoại sinh trong việc kiến tạo nên bản sắc văn hóa ở vùng Trung Bộ - Việt Nam.