Khảo sát mối tương quan giữa cấu trúc lỗ đực và buồng giao phối của một số loài giun đất ở Việt Nam

Abstract

Trên cơ sở khảo sát trên 169 tiêu bản cắt ngang qua nhú đực cua 107 loài giun đất có mẫu lưu trữ tại phòng thí nghiệm Đông vật - Bô môn Sư phạm Sinh học - Khoa Sư phạm - Trường Đại học Cần Thơ. Qua đó có thể chia cấu trúc lỗ đực thành 4 kiểu chính: kiểu 1 - đổ trực tiếp trên bề mặt thành cơ thể (63 loài), kiểu 2 - được che kín bởi lớp cơ (7 loài), kiểu 3 - thành cơ thể quanh lỗ đực lõm đều (20 loài), kiểu 4 - thành cơ thể quanh lỗ đực lõm đều và gấp nếp (17 loài). Trong đó, kiểu 1 và kiểu 2 được xếp vào nhóm không có buông giao phôi vì thực chất ở 2 cấu trúc trên thì lỗ đực vẫn đổ trực tiếp ra bề mặt thành cơ thể, không có hiện tượng lõm vào cua thành cơ thể đặc biệt là ở các lớp cơ; kiểu 3 và kiểu 4 được xếp vào nhóm có buông giao phôi vì thành cơ thể quanh lỗ đực có hiện tượng lõm vào trong để hình thành buông giao phôi và lớp biểu mô có thể hình thành nếp gấp hoặc không. Tuy nhiên, chỉ có kiểu 4 là có buông giao phôi chính thức vì có lớp cơ riêng và buông giao phôi nổi rõ trong thể xoang. Nhìn từ bên ngoài, những loài có lỗ đực nhú đực đơn giản thường có lỗ đực đổ trực tiếp ra bên ngoài, những loài có nhú đực lõm môt bên thì có lỗ đực được che bởi lớp cơ cua thành cơ thể, các loài có nhú đực dạng khe thì thành cơ thể quanh lỗ đực lõm đều hoặc hình thành thêm nếp gấp. Nghiên cứu cũng đã bổ sung 80 tiêu bản cắt ngang vung đực cua 52 loài, cung cấp mã sô cho bô mẫu 169 tiêu bản cua 107 loài. Hơn nữa, nghiên cứu này cũng đã lần đầu tiên so sánh sự tương quan giữa hình thái ngoài cua nhú đực và cấu trúc mô học cua nó