Cơ chế đa phương khu vực: Một số tác động tới vai trò trung tâm của ASEAN và hàm ý chính sách đối với Việt Nam

Abstract

Trong những thập niên gần đây, chủ nghĩa đa phương đã trở thành mô hình hợp tác chính giữa các quốc gia ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Từ khi Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) được thành lập năm 1994, khu vực này đã trải qua thời kỳ bùng nổ các cơ chế hợp tác an ninh đa phương. Một loạt diễn đàn đã được hình thành ở nhiều cấp độ, chính thức và không chính thức. Các cơ chế này đã góp phần duy trì bình ổn, ổn định, tạo điều kiện cho kinh tế khu vực phát triển nhanh và ổn định. Tuy nhiên, có quan điểm nghi ngờ về vai trò an ninh khu vực của các cơ chế này. Sự phát triển, mở rộng của các cơ chế hợp tác đa phương có gây phương hại tới vai trò trung tâm của ASEAN trong những năm tới? Điều đó có hàm ý gì đối với chính sách của Việt Nam trong thập kỷ tới? Bài viết phân tích sự phát triển và mở rộng của các cơ chế đa phương ở khu vực; giải trình lý do bùng nổ các thể chế đa phương và xu hướng phát triển tương lai; đánh giá tác động của các cơ chế đa phương đối với vai trò trung tâm của ASEAN. Cuối cùng, các tác giả xin nêu lên một số hàm ý đối với Việt Nam trong 10 năm tới.