Từ việc cứu đói thời Minh Mạng đến việc chống dịch hôm nay

Abstract

Thời phong kiến, nạn đói do thiên tai làm mất mùa diễn ra thường xuyên và mang tính chu kỳ, trận đói năm Nhâm Thìn - Quý Tỵ (1832 -1833) dẫn ra trong bài viết này chỉ là một trong rất nhiều trận đói. Vào những năm đó, triều đình thường xuất thóc và tiền dự trữ đế chẩn cấp, cho vay đối với những địa phương chịu ảnh hưởng và các quan địa phương có trách nhiệm chuyển ân huệ của triều đình đến dân, sao cho mọi người đang chịu khốn khó được “thấm nhuần mưa móc”. Tuy nhiên, giữa chủ trương, chính sách của triều đình và hiệu quả thực tế luôn có một khoảng cách mà căn nguyên sâu xa là việc thi hành của quan lại các địa phương. Bên cạnh những địa phương, quan lại các cấp nỗ lực hết mình trong việc cứu đói cho dân, lại có những địa phương, quan lại hoặc thiếu trách nhiệm trong việc thực thi nhiệm vụ, khiến cho việc cứu đói bị chậm trễ; hoặc tư lợi, vun vén cho làng quê mình, thậm chí cho người thân, dòng họ mình. Cũng không ít vụ việc, quan lại địa phương bớt xén, ăn chặn thóc, tiền chấn cấp của dân và bị phát giác; đương nhiên, khi đó, các quan bị giáng phạt với các mức khác nhau, tùy theo lỗi, tội nặng nhẹ.