Phân tích hiện trạng các hoạt động khai thác nguồn lợi cá đồng tại huyện U Minh, tỉnh Cà Mau

Abstract

Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 8/2022 đến tháng 12/2022, thông qua việc phỏng vấn trực tiếp 40 hộ khai thác cá đồng tại hai xã Khánh An (gần khu bảo tồn) và xã Khánh Thuận (xa khu bảo tồn), huyện U Minh, tỉnh Cà Mau nhằm phân tích hiện trạng khai thác nguồn lợi cá đồng, hiệu quả tài chính và các thuận lợi, khó khăn trong việc khai thác. Kết quả cho thấy các hộ dân đều sinh sống bằng việc khai thác cá đồng thiên nhiên tại ao vuông, đất được cấp. Khai thác cá đồng diễn ra quanh năm nhưng tập trung từ tháng 11 đến tháng 2 (âm lịch) năm sau. Có 4 ngư cụ truyền thống chủ yếu được sử dụng để khai thác là lưới, lờ, lợp và câu. Sản lượng khai thác bình quân là 1.599,7±826,3 kg/năm. Trong đó, ngư dân khai thác gần khu bảo tồn có sản lượng khai thác cao hơn ở xa khu bảo tồn. Lưới là ngư cụ khai thác được sản lượng lớn nhất và cá lóc là loài khai thác được sản lượng cao nhất. Tổng chi phí khai thác của hộ gần khu bảo tồn là 14,5±9,35 triệu đồng/năm, lợi nhuận là 101,4±67,3 triệu đồng/năm, cao hơn so với hộ khai thác xa khu bảo tồn nhưng khác biệt không có ý nghĩa thống kê. Hiện nay, nghề khai thác cá đồng mang lại lợi nhuận cho ngư dân tại đây nhưng không ổn định. Ngư dân tại hai ngư trường chịu ảnh hưởng của thời tiết, mùa mưa nước dâng cao khiến ao vuông bị tràn cá, một số ngư dân đánh bắt bằng hình thức cấm như xiệt điện,…Vì vậy, nguồn lợi cá đồng cần được bảo vệ và phát triển, có hình phạt cho các trường hợp trộm cắp cá, cũng như hỗ trợ nguồn cá giống để duy trì nguồn lợi.