Lẽ công bằng và một số vướng mắc khi áp dụng lẽ công bằng vào hoạt động xét xử

Abstract

Với bài viết: “Lẽ công bằng và một số vướng mắc khi áp dụng lẽ công bằng vào hoạt động xét xử của Tòa án”, tác giả Nguyễn Như Hiển nêu nhận định: Thể chế hóa nội dung nêu trên của Hiến pháp năm 2013, lần đầu tiên trong lịch sử lập pháp, nhà làm luật quy định về lẽ công bằng trong Bộ luật Dân sự năm 2015 và Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 với ý nghĩa là một nguyên tắc trong luật dân sự và nguyên tắc giải quyết vụ việc dân sự trong trường hợp chưa có điều luật để áp dụng, nhằm đảm bảo giá trị pháp lý tiệm cận giá trị đạo đức, phong tục tập quán và thực tiễn đời sống xã hội; đảm bảo sự tiến bộ của pháp luật xã hội chủ nghĩa. Việc hiểu đầy đủ, đúng bản chất, ý nghĩa của lẽ công bằng trong hoạt động áp dụng pháp luật nói chung, hoạt động xét xử của Tòa án nói riêng có ý nghĩa rất quan trọng trong công cuộc cải cách tư pháp, đảm bảo công tác xét xử của Tòa án đáp ứng được yêu cầu xây dựng Nhà nước dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là hiện tại chưa có cách hiểu thống nhất, dẫn đến chưa áp dụng thống nhất quy định về “lẽ công bằng” trong hoạt động xét xử của Tòa án. Trong phạm vi bài viết này, tác giả tập trung phân tích, bình luận để chỉ ra những khó khăn trong quá trình áp dụng quy định về lẽ công bằng vào thực tiễn xét xử của Tòa án, từ đó đưa ra các kiến nghị, đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả thực thi của quy định trên thực tiễn.