Phạm trù “không” - cơ sở triết học của mỹ học Phật giáo

Abstract

“Không" là một khái niệm cơ bản trong tư tưởng triết học Phật giáo, cũng là một phạm trù quan trọng nhất trong học thuyết Phật giáo. Ban đầu nó được dùng để mô tả trí tuệ Bát-nhã Đại thừa Phật giáo. Sau khi Phật giáo bắt đầu cắm rễ ở các nước phương Đông, thì “không” ở đây còn được coi là một phạm trù mỹ học, có những đặc trưng lý luận độc đáo, có nội hàm biểu ý phong phú, vừa mang nghĩa lý Phật giáo vừa có đặc chất triết học phương Đông. Bài viết sơ lược quá trình phát triển và giải nghĩa của “không”, đồng thời dẫn dụng, phân tích một vài bài thơ thiền thời Lý - Trần, nhằm làm rõ hàm nghĩa mỹ học của nó.