Đánh giá hoạt tính sinh học và độc tính của Xuyên tâm liên Andrographis paniculata (Burm.f.) Nees thu hái ở Cần Thơ

Abstract

Xuyên tâm liên (Andrographis paniculata) là một loài thuộc họ Ô rô (Acanthaceae) thường mọc hoang ở các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta và một số tỉnh miền Trung. Đề tài “Đánh giá hoạt tính sinh học và độc tính của Xuyên tâm liên Andrographis paniculata (Burm.f.) Nees thu hái ở Cần Thơ” được thực hiện nhằm mục tiêu xác định thành phần hóa học, hoạt tính kháng khuẩn, kháng oxy hóa và độc tính cấp của Xuyên tâm liên được thu hái ở thành phố Cần Thơ. Kết quả, đề tài đã xác định được có 10 nhóm hợp chất hóa học có trong dịch chiết của A. paniculata gồm carbohydrate, glycoside tim, flavonoid, phenol, amino acid và protein, saponin, tanin, coumarin, diterpenes, nhựa. Cao chiết nước ở Cần Thơ có hiệu quả trung hòa gốc tự do DPPH tốt nhất với EC50 là 164,87 ± 4,92 µg/mL. Hầu hết các cao chiết Xuyên tâm liên kháng được các dòng vi khuẩn gồm Bacillus cereus, Bacillus subtilis, Escherichia coli, Listeria innocua, Salmonella. Trong đó, cao chiết ethanol và methanol của Xuyên tâm liên có khả năng kháng 5 dòng khuẩn này tốt nhất. Cao chiết nước của Xuyên tâm liên thu hái ở Cần Thơ không gây độc cấp tính đối với chuột thí nghiệm ở liều 5000 mg/kg sau 72 giờ thử nghiệm. Không ghi nhận các biểu hiện gây độc, sự tổn thương sinh hóa gan và huyết học, cũng như không có sự thay đổi về cấu trúc mô học của gan. Kết quả nghiên cứu cho thấy, cao chiết Xuyên tâm liên chứa nhiều hợp chất có hoạt tính sinh học, có khả năng kháng khuẩn và kháng oxy hóa, có thể thực hiện định hướng các nghiên cứu ở mức độ in vivo bởi độ an toàn của cao chiết.