Một số đóng góp của các nhà khoa bảng Nho học Hà Tĩnh dưới triều Nguyễn

Abstract

Tỉnh Hà Tĩnh có truyền thống trí thức và học tập lâu đời. Trong 1000 năm truyền thống giáo dục Đại Việt, Hà Tĩnh có 148 người đỗ khoa thi thủ đô. Dưới sự cai trị của nhà Nguyễn, 53 người tốt nghiệp đã lấy được bằng tiến sĩ, 297 người đỗ các kỳ thi khu vực và hàng trăm người khác đã đỗ các kỳ thi địa phương. Sau khi lấy bằng, hầu hết người Hà Tĩnh tốt nghiệp đều được vào làm chính thức và tham gia quản lý. Nhiều người trong số họ giữ những vị trí quan trọng trong các lĩnh vực giáo dục, văn hóa, chính trị, quân sự, kinh tế và ngoại giao. Nổi bật nhất trong số đó có Viện sĩ Trương Quốc Dũng, Đại tướng Uy Viễn Nguyễn Công Trứ, Bộ trưởng Lê Tuân, Nguyễn Văn Trình, v.v. Danh sách còn có nhiều nhà yêu nước, nhà văn, trí thức tham gia kháng chiến chống Pháp như như Phan Đình Phùng, Phan Trọng Mưu, Ngô Đức Kế... Vai trò của những người tốt nghiệp Hà Tĩnh thời nhà Nguyễn rất nổi bật, có tài năng và năng lực cống hiến cho sự nghiệp dựng nước và giữ nước.